همایون شجریان؛ نگاهی به زندگی، ازدواج و کارنامه هنری او
زندگی و هنر همایون شجریان؛ از خانواده موسیقی تا آثار شاخص
همایون شجریان، زادهی ۳۱ اردیبهشت ۱۳۵۴ خورشیدی، نه تنها فرزند استاد محمدرضا شجریان اسطوره آواز ایران است، بلکه خود به عنوان یک خواننده، موسیقیدان و نوازندهی برجسته در سبکهای سنتی، دستگاهی و تلفیقی، جزو مفاخر موسیقی ملی ایران به شمار میرود. او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۷۰ آغاز کرده است.
تولد، خانواده و شروع آموزش
همایون شجریان فرزند استاد محمدرضا شجریان و فرخنده گلافشان است و علاوه بر سه خواهر بزرگتر به نامهای فرزانه، افسانه و مژگان (نوازنده سهتار)، یک برادر ناتنی به نام رایان نیز دارد.
کشف استعداد ریتم: علاقهی او به موسیقی از همان کودکی با ریتمگیری و ضرب زدنهای متعدد مشخص شد. پدرش با تهیه تمبک، او را نزد استاد ناصر فرهنگفر فرستاد و پس از آن مدتی نیز از محضر استاد جمشید محبی بهره برد.
آموزش آکادمیک و آواز: او فارغالتحصیل کنسرواتوار موسیقی تهران است. در ۱۰ سالگی فراگیری رموز آواز را همراه با خواهرانش نزد پدر آغاز کرد. در نوجوانی، تکنیکهای پیشرفته آواز و صداسازی را فشرده آموخت و به توصیه پدر، کمانچه را بهعنوان ساز تخصصی برگزید و نزد اردشیر کامکار آموزش دید.
ورود به صحنه و آلبومهای مستقل
همایون شجریان فعالیت حرفهای خود را از سال ۱۳۷۰ با نوازندگی تمبک در کنسرتهای پدرش در داخل و خارج از کشور آغاز کرد.
نقطه عطف اجرا: در سال ۱۳۷۸ تحولی اساسی در مسیر هنریاش رخ داد و برای اولین بار در صحنه به همخوانی با استاد شجریان پرداخت.
افتخارات جهانی: دو آلبوم «فریاد» و «بی تو به سر نمیشود» که با همکاری او اجرا شده بودند، در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ نامزد دریافت جایزه گرمی شدند.
اولین آلبوم مستقل: سرانجام در سال ۱۳۸۲، نخستین آلبوم مستقل خود به نام «نسیم وصل» با آهنگسازی محمدجواد ضرابیان را منتشر کرد. استقبال گسترده از این آلبوم، جایگاه او را بهعنوان یک خواننده مستقل تثبیت کرد.
آلبومهای شاخص پس از نسیم وصل:
در سالهای بعد، همایون آثار مهمی را روانه بازار کرد که نشان از طبعآزمایی او در سبکهای مختلف داشت:
همکاریهای کلیدی: «شوق دوست» (۱۳۸۳، با محمدجواد ضرابیان)، «ناشکیبا» (۱۳۸۳، با اردشیر کامکار)، «نقش خیال» (۱۳۸۴، با علی قمصری) و «آب، نان، آواز» (۱۳۸۸، دوباره با علی قمصری).
شوقنامه و بازخوانی: آلبوم «شوقنامه» (۱۳۹۰)، حاصل تلاش چهارساله گروهی با سرپرستی محمدرضا درویشی، به بازخوانی تصنیفهای منسوب به عبدالقادر مراغی آهنگساز کهن اختصاص داشت.
آلبومهای اخیر: «خداوندان اسرار»، «ایران من» (با سهراب پورناظری) و «افسانه چشمهایت» (با علیرضا قربانی و آهنگسازی مهیار علیزاده) از موفقترین آثار اخیر او به شمار میروند.
چالشهای فرزند اسطوره بودن و نوآوری
همایون شجریان تا سال ۱۳۸۸ در کنسرتهای پدرش نوازندگی تمبک و همخوانی انجام میداد و آلبومهایی مانند «غوغای عشقبازان» حاصل این دوران است. او درباره قرار گرفتن در سایه نام پدر چنین میگوید: «پسر محمدرضا شجریان بودن در عین حال که اتفاقی بسیار خوب بود، دشواریهایی هم داشت؛ چرا که جامعه ناخودآگاه یک جوان بیست و چندساله را با کسی مقایسه میکرد که ۴۵ سال سابقه و تجربه هنری تراز اول داشت.»
او همواره تلاش کرده تا با ارائه آوازی نو، تحریرهای گوناگون و متفاوت و افزودن بر توان تکنیکی، موسیقی اصیل ایرانی را روزآمد ارائه دهد و بدون توجه به حواشیهای سیاسی یا درآمدزایی، بر اساس دغدغههای شخصی و نیاز جامعه عمل کند.
جوایز و افتخارات مهم:
دریافت گواهینامه درجه یک هنری (معادل مدرک دکتری موسیقی در رشته آواز) در سال ۱۳۹۷.
برنده جایزه باربد بهترین آلبوم سال ۱۳۹۴ از جشنواره موسیقی فجر برای آلبوم «نه فرشتهام نه شیطان».
زندگی شخصی، علایق و حواشی
همایون شجریان در سال ۱۳۷۴ و در ۲۰ سالگی با گیتا خوانساری (خواهر کتایون خوانساری، همسر دوم پدرش) ازدواج کرد که حاصل آن دختری به نام یاسمین (متولد ۱۳۸۶) است. شایعاتی مبنی بر جدایی او از گیتا خوانساری در سالهای اخیر مطرح شده است.
رابطه با سحر دولتشاهی: شایعات فراوانی پیرامون رابطه او با سحر دولتشاهی پس از کنسرت «سی» شکل گرفت که با حضور سحر در خودروی همایون در مراسم خاکسپاری استاد شجریان جنجالآفرین شد. این رابطه عاشقانه در سال ۱۴۰۲ توسط همایون شجریان تأیید شد.
علاقهمندیها: او علاوه بر موسیقی، علاقه زیادی به سینما و تئاتر دارد و اگرچه خود را برای بازیگری شایسته نمیداند، اما همیشه برای دیدن نمایشها وقت میگذارد. او با هنرمندان زیادی چون پرویز پرستویی، نیکی کریمی و گلاب آدینه دوستی نزدیکی دارد.
حواشی ایران مال: حضور همایون شجریان و علیرضا قربانی در کتابخانه مرکز تجاری ایران مال برای تبلیغ آلبوم مشترکشان، انتقادات شدیدی را برانگیخت. او با رد این انتقادات، موضع خود را اینگونه بیان کرد: «من فراتر از این مردم نیستم و هر جا آنان میتوانند حضور داشته باشند، چنانچه لازم باشد من هم خواهم بود.»
همایون شجریان با آواز، آهنگسازی (مانند تصنیف مشهور دلستان برای علیرضا افتخاری) و آثار موسیقایی فراوان، در کنار پدرش و اسطورههایی چون غلامحسین بنان و قمرالملوک وزیری که مورد علاقهاش هستند، یکی از محبوبترین و پرکارترین خوانندگان و موسیقیدانان نسل کنونی ایران است.